αμπερόμετρο

Όργανο απευθείας ανάγνωσης, για τη μέτρηση της έντασης του ηλεκτρικού ρεύματος, βαθμονομημένο σε αμπέρ και υποπολλαπλάσια του αμπέρ. Για μετρήσεις μεγάλης ευαισθησίας χρησιμοποιούνται τα γαλβανόμετρα. Για να κατατάξουμε τα α. μπορούμε να ακολουθήσουμε διάφορα κριτήρια: ανάλογα με τον τύπο ρεύματος που είναι ικανά να μετρήσουν, ανάλογα με τα φυσικά φαινόμενα (μαγνητικά ή θερμικά) που καθορίζουν τη μέτρηση, ή ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των οργάνων μέτρησης της συσκευής. Με το τελευταίο αυτό κριτήριο διαχωρισμού προκύπτει η ακόλουθη κατάταξη: α. στρεπτού πηνίου (ηλεκτρομαγνητικό).O συνηθέστερος τύπος αυτών των α. είναι εκείνος του Γουέστον, που σχηματικά αποτελείται από έναν μόνιμο μαγνήτη, μεταξύ των πόλων του οποίου υπάρχει ένα πηνίο που μπορεί να στρέφεται γύρω από τον άξονά του. Επειδή η διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος μέσα από έναν αγωγό δημιουργεί μαγνητικό πεδίο, με ένταση ανάλογη προς την ένταση του ρεύματος που το παράγει μόλις περάσει ρεύμα από το πηνίο, αυτό δέχεται τη δράση της έλξης και της άπωσης από τους πόλους του μαγνήτη, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και στρέφεται κατά γωνία που μεγαλώνει ανάλογα με την αύξηση της ισχύος στο ρεύμα που το διαρρέει. Το ρεύμα φτάνει στο σύρμα του πηνίου μέσα από ένα (ή δύο) ελικοειδές επανατατικό ελατήριο, το οποίο, όταν διακοπεί το ρεύμα, επαναφέρει το πηνίο στην αρχική του θέση. Ένας δείκτης συνδεδεμένος απευθείας με το στρεφόμενο πηνίο επιτρέπει την ανάγνωση της εκάστοτε ένδειξης πάνω σε έναν βαθμονομημένο πίνακα. ηλεκτροδυναμικό α. σταθερού πηνίου.Αποτελείται από έναν μόνιμο μαγνήτη κυκλικής μορφής, όχι τελείως κλειστό, και από ένα σταθερό πηνίο τυλιγμένο γύρω από τα πολικά πέλματα του μαγνήτη. Στο εσωτερικό του πηνίου υπάρχει ένα κομμάτι μαλακού σιδήρου ελλειπτικού σχήματος, το οποίο στρέφεται γύρω από έναν στροφέα και είναι ελεύθερο να λάβει τη διεύθυνση κατά την οποία το μαγνητικό πεδίο, που παράγεται από τον μαγνήτη και παραμορφώνεται από το ρεύμα που κυκλοφορεί στο πηνίο, είναι ισχυρότερο. Ένας δείκτης συνδεδεμένος με τον κινητό σίδηρο επιτρέπει τη μέτρηση πάνω σε μια βαθμονομημένη κλίμακα. Το όργανο αυτό, κατάλληλο για τη μέτρηση συνεχών ρευμάτων, χρησιμοποιείται κυρίως για να δείξει τη φόρτιση και την εκφόρτιση ενός συσσωρευτή, π.χ. του αυτοκινήτου. α. κινητού σιδήρου.Αυτά τα α. στερούνται μόνιμου μαγνήτη και αποτελούνται βασικά από ένα σταθερό πηνίο, το οποίο κατά τη δίοδο του ρεύματος παράγει μαγνητικό πεδίο. Μέσα στον χώρο αυτού του πεδίου τοποθετείται ένα τεμάχιο μαλακού σιδήρου, κατάλληλου σχήματος, το οποίο συνδέεται με τον δείκτη του οργάνου. To α. αυτό είναι αρκετά διαδεδομένο εξαιτίας της απλής κατασκευής του, της οικονομικότητάς του και της αντοχής του, αν και δεν είναι πολύ ακριβές (ανοχή 1-2%). Μετράει συνεχή και εναλλασσόμενα ρεύματα χαμηλής συχνότητας. ηλεκτροδυναμικό α.Το ρεύμα διέρχεται υποχρεωτικά μέσα από τις περιελίξεις δύο πηνίων με κάθετους άξονες, το ένα από τα οποία είναι σταθερό και το άλλο κινητό που στρέφεται ανάμεσα σε δύο στροφείς. Αυτό το τελευταίο, εξαιτίας της αμοιβαίας δράσης των ρευμάτων που διαρρέουν τα δύο κυκλώματα, στρέφεται κατά μία γωνία, της οποίας το άνοιγμα εξαρτάται από την ένταση του ρεύματος. Είναι κατάλληλο για τη μέτρηση συνεχών και εναλλασσόμενων ρευμάτων. θερμικό α. Η λειτουργία των οργάνων αυτών στηρίζεται στο φαινόμενο Τζάουλ, δηλαδή στην αύξηση της θερμοκρασίας ενός αγωγού με τη δίοδο του ηλεκτρικού ρεύματος, είτε αυτό είναι συνεχές είτε εναλλασσόμενο. Η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί γραμμική διαστολή ενός σύρματος, τα άκρα του οποίου είναι σταθεροποιημένα και έτσι αυτό καμπυλώνεται λιγότερο ή περισσότερο από τη μεταβολή της θερμοκρασίας και συνεπώς από την ένταση του ρεύματος. Στο μέσο αυτού του σύρματος προσαρμόζεται ένα άλλο, το οποίο αντίστοιχα χαλαρώνεται ή τεντώνεται και προκαλεί περιστροφή μιας μικρής τροχαλίας, στο κέντρο της οποίας είναι συγκολλημένος ένας δείκτης που μετακινείται μπροστά σε έναν βαθμονομημένο πίνακα. Στα νεότερα θερμικά α. αξιοποιούμε το θερμοηλεκτρικό φαινόμενο. Στο θερμαινόμενο σύρμα συνδέεται ένα θερμοηλεκτρικό ζεύγος, το οποίο με τη σειρά του συνδέεται με ένα γαλβανόμετρο που μετράει την ένταση του ρεύματος που παράγεται στο θερμοηλεκτρικό ζεύγος. Τα θερμοηλεκτρικά α. χρησιμοποιούνται ειδικά για μετρήσεις έντασης εναλλασσόμενων ρευμάτων υψηλής συχνότητας, όπως εκείνα που εφαρμόζονται στη ραδιοφωνία, στην τηλεόραση και γενικά στην ηλεκτρονική. Κατά τη μέτρηση ρευμάτων μεγάλης έντασης, δεν πρέπει να αφήνουμε να διέρχεται όλο το ρεύμα μέσα από το α. για να μην καταστραφεί. Αυτό το επιτυγχάνουμε εξαναγκάζοντας μέρος του ρεύματος να περάσει μέσα από αντίσταση που συνδέεται με το όργανο που λέγεται σαντ. Όταν γνωρίζουμε το κλάσμα του ρεύματος που διέρχεται από το α., μπορούμε από την ένδειξη του οργάνου να υπολογίσουμε την ολική ένταση του ρεύματος.

* * *

το τεχνολ.

όργανο με το οποίο μετριέται η ένταση συνεχούς ή εναλλασσόμενου ηλεκτρικού ρεύματος.

[ΕΤΥΜΟΛ. < αμπέρ + μέτρο(ν). Μεταφορά στα Ελληνικά ξεν. όρου, πρβλ. αγγλ. amperemeter].